Καλό Μήνα να έχουμε!
Ο Νοέμβριος έχει 30 ημέρες και το όνομά του το πήρε από το λατινικό novem που σημαίνει 9 επειδή ήταν ο ένατος μήνας του ρωμαϊκού νουμιανού ημερολογίου.
Με το Νοέμβρη αντιστοιχεί ο αρχαίος μήνας Νημακτηρίων, ο αρχαίος αιγυπτιακός Αιθήρ και η περίοδος μεταξύ Μπριμέρ Φριμέρ της Γαλλικής επανάστασης. Οι Ρωμαίοι τον είχαν αφιερώσει στον Ποσειδώνα και γιόρταζαν τα Ποσειδώνια.
Ο λαός τον αποκαλεί
- Βροχάρη γιατί πέφτουν πολλές βροχές,
- Χαμένο γιατί έχει τις μικρότερες σε διάρκεια ημέρες,
- Ανακατεμένο από τον άστατο καιρό,
- Κρασομηνάς επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά,
- Σποριάς μιας κι είναι ο καταλληλότερος μήνας για τη σπορά των σιτηρών
- Μεσοσπορίτης τότε οι περισσότεροι γεωργοί βρίσκονται στο μέσο της σποράς.
- Αυτόν τον μήνα αρχίζει το μάζεμα των ελιών.
Εργασίες :
Μάζεμα ελιών, σπορά οσπρίων & σιτηρών,
"Ξελάκωμα" στ’ αμπέλια,
στην Υλοτομία καίνε τις ξερές μπαμπακιές.
Μεταφέρονται οι κυψέλες στις οριστικές θέσεις τους για τον χειμώνα.
Έθιμα και Προλήψεις:
Στην Αγιάσο της Λέσβου, στο τέλος της συγκομιδής της ελιάς, γινόταν ολόκληρη γιορτή. Ένας από τους ραβδιστές μπήγει ανάποδα το ραβδί του στη γη και του βάζει φωτιά, πιστεύοντας πως όταν λυγίσει το μακρύ ραβδί, θα λυγίσουν και οι ελιές του χρόνου από το βάρος των καρπών.
Οι γυναίκες στύβουν τις ελιές, με το μαύρο ζουμί τους, αλείφουν το πρόσωπό τους και χορεύουν γύρω από τη φωτιά, πετώντας τα καλάθια τους με ευχές στο νοικοκύρη, να έχει του χρόνου περισσότερο καρπό και στις ανύπαντρες να παντρευτούν.
Στις 3 του μήνα στον Αίνο της Θράκης, δεν άφηναν τα παπούτσια τους έξω από το σπίτι, όπως συνηθιζόταν αλλά τα έπαιρναν μέσα, "ίνα μη ιδών αυτά ο αρχιστράτηγος Μιχαήλ, ενθυμηθεί αυτούς και αναλάβει εκ της ζωής"
Στις 11 ανήμερα της γιορτής του Αγίου Μηνά, οι τσοπάνηδες τον επικαλούνται για να βρουν ζώα που έχουν χάσει.
Οι γυναίκες δεν ανοίγουν ψαλίδι, με τη δεισιδαιμονική σκέψη "να’ ναι το στόμα του λύκου κλειστό", ή στο σπίτι του τσοπάνη έκαναν ένα σπάγκο από μαλλί του προβάτου και το έδεναν 3 φορές. Έτσι πίστευαν ότι ο λύκος δε θα έκανε κακό στο κοπάδι τους. Αλλά έτσι "έραβαν" και τα κακά στόματα του χωριού.
Στις 26 του Αγίου Στυλιανού, στον Βώλακα Δράμας, οι μανάδες δεν δούλευαν, αλλά έβραζαν σιτάρι και το πήγαιναν στην εκκλησία και το μοίραζαν για υγεία, για να ζήσουν τα παιδιά.
Στις 30 του Αγίου Ανδρέα, οι γυναίκες στο Βόιο Κοζάνης, έκαναν τηγανίτες, "για να μην τρυπήσει το τηγάνι". Απ’ αυτές έτρωγαν όλοι και έδιναν και στα ζωντανά τους.
Παροιμίες:
- Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
- Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες.
- Η Πούλια βασιλεύοντας, το μήνυμά της στέλνει.
- Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους.
- Ο Νοέμβρης έκλεισε, τα ζευγάρια είν΄ στο σταύλο κι ούτε ζευγάς στον κάμπο.
- Ο Νοέμβρης σαν θα έλθει τα γομάρια μέσα κλείνει.
- Οποίος σπείρει τον Νοέμβρη ούτε σπόρο δεν Θα πάρει.
- Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας.
- Σ' τσι τριάντα, τ' Αγι-Αντριός, αντριεύεται το κρύο.
- Της ελιάς το φύλλο κι αν χαθεί, πάλι θε να ξαναβρεθεί.
- Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, το Νοέμβρη παραμύθια.
- Του Σαρανταμέρου η μέρα, καλημέρα - καλησπέρα.
Στις 17 του Νοέμβρη γιορτάζουμε την εξέγερση του Πολυτεχνείου, αναπολώντας (ποιός να μας τόλεγε) ημέρες Θάρρους και Δημοκρατίας!
Διονύσης Τσακνής & Λαυρέντης Μαχαιρίτσας από το album "Η Νύχτα Θα το Πει" (1994)
Μπορείς να προδώσεις την γενιά σου, αλλά όχι μια ιδέα. Τα όνειρα των εραστών δεν σβήνουν…
Στίχοι:
Τη μέρα αυτή που διάλεξα εδώ μπροστά σας να σταθώ
τραγούδια και μισόλογα στο φως να καταθέσω
πως πήρα τέτοια απόφαση δεν ξέρω αν θ’ αντέξω
η μέρα αυτή θυμίζει μακελειό.
Νοέμβρης ήταν η χρονιά και δω γινόταν του χαμού
εγώ ήμουν δεκαεννιά κι αυτή εβδομήντα τρία,
και να που ερωτεύτηκα κάποια χρονολογία
κι ο έρωτας κρατάει για καιρό.
Μα έχει ο καιρός γυρίσματα μεγάλωσε κι αυτή κι εγώ
μεγάλωσαν κι οι φίλοι μου εκεί γύρω στα σαράντα
στα κόμματα γαντζώθηκαν και ‘γω δεν ξέρω τι να πω
και άλλοι στο σπιτάκι τους για πάντα.
Η απόσταση μας έσωσε μα οι θύμισες πληγώνουνε
και λέμε σαν βρισκόμαστε τα ίδια και τα ίδια,
μα νιώθω σαν μικρό παιδί που πάλι το μαλώσανε
και φεύγω σε μια άγονη επαρχία.
Κοιτάζω πάλι πίσω μου δυο γιους απόκτησα κι εγώ
δεκαεννιά Νοέμβρηδες μου βάρυναν την πλάτη
σημαίες και γαρύφαλλα εμπόριο κι απάτη
και λόγοι επισήμων στο κενό.
Κρατάω το στόμα μου κλειστό τα χείλη μου ματώσανε
κι αυτοί που μας προδώσανε ανέραστοι να μείνουν,
κουφάλες δεν ξοφλήσαμε αυτό έχω μόνο να τους πω
τα όνειρα των εραστών δεν σβήνουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου